De impact van de handelstarieven van president Trump blijft voelbaar in de wereldeconomie en de internationale handelsroutes.

Volgens het in juli gepubliceerde World Economic Outlook van het IMF blijven de ontwikkelingen in de wereldhandel de vooruitzichten voor de wereldeconomie bepalen. Ondanks het besluit van de VS om de zeer hoge tarieven die in april waren aangekondigd deels terug te draaien en de afname van de handelsspanningen met China, zijn de tarieven “nog steeds historisch hoog en blijft het mondiale beleid uiterst onzeker, waarbij slechts een handvol landen volledig uitgewerkte handelsakkoorden heeft bereikt.”

Beter dan verwacht?

Het IMF merkt echter op dat de wereldeconomie veerkrachtig is gebleven en dat de handelsschok mogelijk minder ernstig uitvalt dan aanvankelijk gevreesd. Toch blijft de impact aanzienlijk en stapelt het bewijs zich op dat de wereldeconomie schade ondervindt. De verwachte groei van 3% dit jaar ligt teleurstellend onder het pre-COVID-gemiddelde, terwijl voor volgend jaar slechts 2,8% groei wordt voorzien. Bovendien verwacht het IMF dat de wereldhandel als aandeel van de wereldeconomie structureel daalt: van 57% in 2024 naar 53% in 2030.

Ook in de luchtvracht zijn verschuivingen zichtbaar. Volgens Air Cargo Week werpen de langdurige handelsspanningen tussen de VS en China een zware schaduw over regionale luchtvrachtvolumes. Vooral e-commercezendingen richting de VS worden geraakt door de extra tarieven. Tegelijkertijd ontstaan er nieuwe groeimogelijkheden: de handelsroutes tussen Azië en Europa breiden uit en Zuidoost-Azië ontwikkelt zich snel tot een belangrijk logistiek en productiecentrum.

Herstel van de handel tussen China en de VS

Hoewel e-commercezendingen per luchtvracht richting de VS onder druk staan, lijkt de zeevracht zich sterk te herstellen. Na een forse daling in mei en juni steeg het Amerikaanse containerimportvolume in juli met 18,2% ten opzichte van juni tot ruim 2,6 miljoen TEU. Importen uit China namen zelfs met 44,4% toe tot het hoogste niveau van 2025 sinds januari. Ook uit Thailand en Vietnam stegen de volumes fors. China blijft de belangrijkste leverancier, maar andere Aziatische landen versterken hun positie door diversificatie en veranderend tariefbeleid.

Sterke vraag naar scheepvaart

De vraag naar scheepvaartdiensten blijft groot, vooral op de route tussen Europa en Azië. Rolf Habben Jansen, CEO van Hapag Lloyd, bevestigde in augustus dat de wereldwijde containervolumes voor de tweede keer dit jaar een maandrecord hebben gebroken. Dit komt doordat Aziatische exporteurs hun volumes verschuiven van de VS naar Europa, waar de vrachttarieven stijgen. Ook Maersk verhoogde zijn winstverwachting en voorspelt dat de mondiale containerstromen in 2025 met 2–4% zullen groeien.

De Baltic Dry Index, een belangrijke graadmeter voor de vraag naar bulktransport en economische activiteit, bereikte in augustus het hoogste niveau van het jaar. Dit wijst op aanhoudende sterke vraag naar vrachtdiensten.

China richt zich op het zuiden

Volgens onderzoek van S&P Global versnellen de Amerikaanse tarieven de handels- en investeringsstrategie van China richting opkomende economieën. Terwijl de Chinese export naar de VS en West-Europa de afgelopen tien jaar met respectievelijk 28% en 58% groeide, verdubbelde de export naar Zuidoost-Azië, Latijns-Amerika en het Midden-Oosten. Dit kan leiden tot een nieuwe handelsorde waarin Zuid–Zuid-handel centraal komt te staan en Chinese multinationals de dominante spelers worden.

Het VS-EU handelsakkoord

Het recente raamwerkakkoord tussen de VS en de EU vormt een belangrijke testcase. De VS voerde een tarief van 15% in op alle EU-goederen – de helft van de eerder gedreigde 30% – terwijl de EU haar markten openstelt voor Amerikaanse exportproducten tegen nulpercenttarieven op bepaalde goederen.

Volgens denktank CEPS zal dit akkoord leiden tot een daling van het EU-BBP met 0,2% tot 0,8%, waarbij landen als Duitsland, Italië en Ierland, en sectoren als auto-industrie, machinebouw en landbouw, het hardst worden getroffen.

Aanhoudende onzekerheid

CEPS waarschuwt dat het akkoord slechts tijdelijke verlichting biedt en geen garanties geeft voor de lange termijn. Trump staat er immers om bekend afspraken te herzien of zelfs in te trekken, zoals bleek bij eerdere handelsakkoorden. Ook de uitvoering van nieuwe deals verloopt moeizaam. Zo zou het in mei aangekondigde VS–VK-akkoord de Amerikaanse invoerheffing op Brits staal schrappen, maar dit is nog steeds niet doorgevoerd. Britse staalproducenten verliezen contracten en banen staan op de tocht.

Vergelijkbare frustraties doen zich ook voor in Japan, de EU en Zuid-Korea, die recent akkoorden sloten met de VS. Ondertussen blijft een Amerikaanse heffing van 25% op auto’s uit onder meer Japan en Duitsland gehandhaafd, officieel onder het mom van nationale veiligheid.